(Shakuntalam)

Compared to Kalidasa’s poetic works, his plays have garnered greater appeal among the general public. Among his dramas, Abhijnana Shakuntalam is the most celebrated and widely translated across various languages. Kalidasa based this play on the Shakuntalopakhyana (the story of Shakuntala) found in the Adi Parva of the Mahabharata. Transforming this simple storyline into a profoundly captivating drama is a testament to Kalidasa’s unparalleled literary genius. According to legend, after composing Shakuntalam, Kalidasa refined and revised its content repeatedly, and it was only after eighteen years of refinement that this masterpiece was finally published.

Among the exquisitely beautiful scenes in Shakuntalam, the fourth act is considered the finest. Within this act, four verses—6, 9, 17, and 18—are regarded as the most outstanding by scholars. A famous verse highlights this:
“Among literary forms, drama is the most enchanting; among dramas, Shakuntalam is the finest; within Shakuntalam, the fourth act is the most delightful; and within that, the four verses shine supreme.”

Even after two thousand years, Shakuntalam continues to captivate poetry lovers and literary enthusiasts worldwide, underscoring its enduring greatness. Through Resaresa, these four shlokas are being beautifully presented—an experience to be cherished and enjoyed.

വനവാസ കാലത്ത് യമധര്‍മ്മൻ യക്ഷവേഷത്തില്‍ യുധിഷിഠിരനുമായി നടത്തുന്ന ധര്‍മ്മ പ്രശ്‌നോത്തരിയാണ് കഥ. ദാഹത്താല്‍ വലഞ്ഞ യുധിഷ്ഠിരനു വേണ്ടി തടാകത്തിലേക്ക് വെള്ളം കൊണ്ടുവരാൻ പോകുന്ന പാണ്ഡവ സഹോദരങ്ങള്‍ ഓരോരുത്തരായി മരിച്ചു വീഴുന്നു.

തടാകത്തിന്‍റെ ഉടമയാണെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട യക്ഷന്‍റെ ആജ്ഞക്ക് വിരുദ്ധമായി വെള്ളമെടുത്തതിനാലാണ് ഇവര്‍ മരിക്കുന്നത്. അവസാനമെത്തിയ യുധിഷ്ഠിരൻ യക്ഷനുമായി സംവാദത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നു.
യുധിഷ്ഠിരന്‍റെ ഉത്തരങ്ങളിലും ധര്‍മ്മ ബോധത്തിലും സംപ്രീതനായ യമൻ താൻ ആരെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തുകയും പാണ്ഡവ സഹോദരങ്ങളെ ജീവിതത്തിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുവരികയും ചെയ്യുന്നതാണ് കഥാസന്ദര്‍ഭം.

കാളിദാസന്‍ സന്ദേശവാഹകനായ മേഘത്തിന്‍റെ സഞ്ചാരപഥത്തിലൂടെ കാണിച്ചു തരുന്ന ഒട്ടു മിക്ക ദേശങ്ങളും ഭാരതത്തില്‍ ഇപ്പോഴും അതുപോലെ തന്നെ അടയാളപ്പെടുത്തുവാന്‍ കഴിയുന്നുണ്ടു എന്നു പറയുമ്പോള്‍ തന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ മഹത്വം മനസിലാക്കുവാന്‍ കഴിയും.
മേഘദൂതത്തിന്‍റെ കാവ്യഭംഗി ചുരുങ്ങിയ വാക്കുകളില്‍ വ്യാഖ്യാനിക്കുകയും
പറയുകയും ചെയ്യുന്നതു, ഈ കാളിദാസ വിരചിത കാവ്യത്തോടുള്ള അനീതിയായിരിക്കും. എങ്കിലും സംസ്കൃത കാവ്യങ്ങളേയും കാളിദാസകൃ തികളെയും സന്ദേശകാവ്യങ്ങളേയും പറ്റി കുറച്ചെങ്കിലും അറിയുവാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ശ്രോതാക്കള്‍ക്കു ഉചിതമായ രീതിയില്‍ സംക്ഷിപ്തമായി, കുട്ടികൃഷ്ണ മാരാരുടെ തര്‍ജമ ആസ്പദമാക്കി, ആവും വിധത്തില്‍ കാവ്യത്തോടു നീതി പുലര്‍ത്തുവാന്‍ ശ്രമിച്ചിരിക്കുന്നു.